Business Loan । गेल्या काही वर्षांत नोकरी आणि व्यवसायाच्या क्षेत्रात महिलांचा सहभाग वाढला आहे. पुरुषांप्रमणे महिला सुद्धा खांद्याला खांदा लावून व्यवसाय करत आहेत आणि आपला ठसा उमटवत आहेत. महिलांच्या मालकीच्या स्टार्ट अप्सनी गेल्या काही दशकांमध्ये देशात लोकप्रियता मिळवली आहे.महिलांच्या मालकीच्या व्यवसायांची वाढ आणि उदय देशाच्या आर्थिक विकासात मोठे योगदान देत आहे. भारत सरकारकडून सुद्धा महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी आणि त्यांना कोणत्याही आर्थिक अडचणी येऊ नयेत म्हणून वेगवेगळ्या कर्ज योजना राबवलया जातात. आज आपण महिलांसाठीच्या सर्वोत्तम व्यावसायिक कर्ज योजना जाणून घेणार आहोत
बँका महिलांसाठी व्यवसाय कर्ज देतात:
विविध बँका केवळ महिला उद्योजकांसाठी कर्ज (Business Loan) देतात. तरीही बँकांद्वारे ऑफर केल्या जाणार्‍या कर्ज योजनांची कलमे( clauses) समजून घेऊन निर्णय घेणे महत्त्वाचे आहे. देशातील महिलांसाठी काही ऑनलाइन व्यवसाय कर्जे आहेत. महिला उद्योजकांनी आज अन्न क्षेत्र, सौंदर्य क्षेत्र, प्रवास क्षेत्र, स्वच्छता, आयटी, ऑटोमोबाईल आणि अगदी नावीन्यपूर्ण क्षेत्रांत यशस्वीरित्या प्रवेश केला आहे. जागतिक बँकेच्या (World Bank) अहवालानुसार, ५०% महिला सहकार्याने भारताचा जीडीपी १.५% पॉईंटने वाढू शकतो.
भारत सरकारनेही महिलांसाठी कर्ज योजना (Business Loan) सुरू करत महिलांना पाठिंबा दिला आहे. या महिला उद्योजिका योजना त्यांच्या उद्योजकीय प्रवासासाठी आवश्यक आर्थिक सहाय्य मिळवण्यासाठी खूप उपयुक्त ठरतात.
महिला उद्योजकांसाठीच्या सरकारी योजना खालील प्रमाणे आहेत:
१. महिलांसाठी मुद्रा कर्ज
२.अन्नपूर्णा योजना
३. स्त्रीशक्ती योजना
४. देना शक्ती योजना
५. भारतीय महिला बँक व्यवसाय कर्ज
६. महिला उद्योग निधी योजना
७.ओरिएंट महिला विकास योजना योजना
८. सेंट कल्याणी योजना
९. उद्योगिनी योजना
१०. प्रधानमंत्री रोजगार योजना
११. सिंड महिला शक्ति योजना
१. महिलांसाठी मुद्रा कर्ज
महिला उद्योजकांना आर्थिक सहाय्य देण्यासाठी महिला कर्ज योजना सरकारने सुरू केली होती. ज्या ब्युटी पार्लर, शिकवणी केंद्र, शिलाईचे दुकान इत्यादी व्यवसाय योजनांचा विचार करीत आहेत त्यांना या योजनेअंतर्गत कर्ज मंजूर करण्यासाठी कोणत्याही तारणाची आवश्यकता नाही. तथापि, अशा काही श्रेणी आहेत ज्यांच्या अंतर्गत मुद्रा कर्जासाठी अर्ज केला जाऊ शकतो. ते खालीलप्रमाणे आहेत:
१)शिशू कर्ज: सुरुवातीच्या टप्प्यात व्यवसायांना दिलेली कमाल कर्ज रक्कम रु. ५०,०००
२)किशोरी कर्ज: हे कर्ज अशा व्यवसायांसाठी आहे जे आधीच स्थापित आहेत परंतु सेवा सुधारू इच्छितात. मंजूर कर्जाची रक्कम ५०,००० ते रु. ५ लाख अशी बदलते.
३)तरुण कर्ज: हे कर्ज सुस्थापित व्यवसायांसाठी आहे ज्यांची व्याप्ती वाढवण्याची योजना आहे आणि भांडवल कमी आहे; त्यांना यासाठी 10 लाख रु. दिले जातात.
२. अन्नपूर्णा योजना (Annapurna Yojana)
अन्नपूर्णा योजना ही महिलांसाठीच्या अनेक सरकारी योजनांपैकी एक आहे. या अंतर्गत, भारत सरकार कडून महिला उद्योजकांना फूड व कॅटरिंग व्यवसायासाठी रु. ५०,००० दिले जातात. उधार घेतलेली रक्कम भांडी खरेदी, मिक्सर कम ग्राइंडर यासारख्या भांडवलाच्या खरेदीसाठी वापरली जाऊ शकते.कर्ज मंजूर झाल्यानंतर, सरकाराला पहिल्या महिन्यासाठी EMI भरण्याची गरज नाही. सदर रक्कम ३६ मासिक हप्त्यांमध्ये परत करावी लागते. आकारण्यात येणारा व्याजदर हा बाजार दर आणि संबंधित बँकेच्या आधारे निश्चित केला जातो.
३) स्री शक्ती योजना (Shtri Shakti Yojana)
स्त्री शक्ती पॅकेज ही महिलांसाठी एक अनोखी सरकारी योजना आहे जी काही सवलती देऊन उद्योजकतेला पाठिंबा देते. ही महिला कर्ज योजना अशा महिलांसाठी आहे ज्यांची व्यवसायात बहुसंख्य मालकी आहे. महत्वाचे म्हणजे या महिला उद्योजकांना त्यांच्या संबंधित राज्य एजन्सीद्वारे आयोजित उद्योजकता विकास कार्यक्रमा (EDP) अंतर्गत नावनोंदणी करावी लागते. स्त्री शक्ती योजना महिलांना रु २लाख. पेक्षा जास्त कर्जावर ०.०५% व्याज सवलतीचा लाभ घेऊ देते.
४) देना शक्ती योजना-Business Loan
देना शक्ती योजना रु. २० लाख पर्यंत कर्ज देते. कृषी, उत्पादन, सूक्ष्म-कर्ज, किरकोळ स्टोअर्स किंवा लघु उद्योगांमध्ये महिला उद्योजकांना ही योजना मदत करते. महिलांसाठीच्या या सरकारी योजनेत व्याजदरात ०.२५ टक्के सवलतही मिळते. याशिवाय, महिला उद्योजकांना मायक्रोक्रेडिट श्रेणी अंतर्गत ५०,००० लाखांपर्यंतचे कर्ज मिळू शकते.
६. महिला उद्योग निधी योजना
महिला उद्योजकांसाठी सर्वात लोकप्रिय सरकारी योजनांपैकी एक आहे .महिला उद्योग निधी योजना, पंजाब नॅशनल बँक आणि स्मॉल इंडस्ट्रीज डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडिया (SIDBI) द्वारे ऑफर केली जाते. ही योजना महिला उद्योजकांना रु.१० लाखांपर्यंत पर्यंत कर्ज देऊन एक नवीन लघुउद्योग सुरू करण्यास मदत करते.या अतंर्गत १० वर्षात रकमेची परतफेड करायची असते. आकारले जाणारे व्याज दर बाजारातील दरांवर अवलंबून असतात.
७. ओरिएंट महिला विकास योजना योजना
ओरिएंटल बँक ऑफ कॉमर्सने ही योजना सुरू केली, ५१ टक्के भाग भांडवलाची मालकी असलेल्या महिलांना वैयक्तिकरित्या किंवा संयुक्तपणे मालकी हक्काने ओरिएंट महिला विकास योजनेद्वारे कर्ज मिळू शकते. रु १०-२५ लाखच्या दरम्यान कर्जासाठी तारण आवश्यक आहे. कर्जाची परतफेड करण्याची मुदत सात वर्षे आहे. ओरिएंट महिला विकास योजना देखील २ टक्क्यांपर्यंतच्या व्याजदरात सवलत देते.
८. सेंट कल्याणी योजना
सेंट कल्याणी योजना ही महिलांसाठी एक सरकारी योजना आहे ज्याचा लाभ जुन्या आणि नवीन उद्योजक आणि स्वयंरोजगार असलेल्या महिला दोन्ही घेऊ शकतात. शेती, कुटीर उद्योग आणि किरकोळ व्यापार यासारखे सूक्ष्म/लघु उद्योग हे सर्व सेंट कल्याणी योजनेसाठी अर्ज करण्यास पात्र आहेत. या कर्जासाठी सुरक्षा म्हणून कोणतेही तारण देण्याची गरज नाही किंवा कोणत्याही हमीदाराची गरज नाही. कर्जावरील व्याजदर हा बाजारातील दरांवर अवलंबून असतो. कर्जाच्या परतफेडीचा कालावधी कमाल सात वर्षांचा असतो.
९. उद्योगिनी योजना (Udyogini Yojana)
महिला विकास महामंडळाने भारत सरकारच्या अंतर्गत उद्योगिनी योजना कार्यान्वित केली आहे. ही योजना महिलांना आर्थिक सहाय्य देऊन गरिबांमध्ये महिला उद्योजकतेला प्रोत्साहन देते. ही योजना प्रामुख्याने ग्रामीण आणि मागास भागात राहणाऱ्या निरक्षर महिलांना आधार देते आणि मदत करते.
१०. प्रधानमंत्री रोजगार योजना (PM Rozgar Yojana)
महिलांसाठीच्या विविध सरकारी योजनांपैकी एक असलेल्या प्रधानमंत्री रोजगार योजने (PMRY) चा उद्देश देशातील सुशिक्षित तरुणांना स्वयंरोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देणे हा आहे. १९९३ मध्ये सुरू केलेली ही योजना बेरोजगार भारतीय तरुणांना त्यांचा वैयक्तिक व्यवसाय प्रकल्प सुरू करण्यासाठी आणि त्यानंतर इतरांसाठी रोजगाराची संधी निर्माण करण्यासाठी कर्जाची रक्कम प्रदान करते. तुम्ही कोणतेही तारण न देता रु. १ लाखपर्यंत कर्ज घेऊ शकता. कर्जाची परतफेड करण्याची मुदत ३ ते ७ वर्षांपर्यंत असते.
११). सिंड महिला शक्ति योजना
सिंडिकेट बँकेने “सिंड महिला शक्ती योजना” या नावाने ओळखली जाणारी योजना महिलांच्या उद्योजकता विकासाला सहाय्य करण्याच्या उद्देशाने सुरू केली आहे. या योजनेंतर्गत, बँक महिला उद्योजक आणि व्यावसायिकांना आर्थिक बॅकअप देते ज्या लहान व्यवसायात, किरकोळ व्यापारात गुंतलेल्या आहेत किंवा ज्या क्रेडिट सुविधांद्वारे स्वयंरोजगार करतात.
महिलांसाठीच्या या सरकारी योजनेचा उद्देश महिलांना त्यांच्या भांडवलाची किंवा व्यवसायाच्या विस्ताराची गरज भागवण्यासाठी व्यावसायिक कर्ज देऊन त्यांचे आर्थिक सक्षमीकरण करणे असा आहे. तुम्ही जास्तीत जास्त रु. ५ कोटीचे कर्ज सवलतीच्या व्याज दरासह मिळवून तुमचा व्यवसाय सुरू करू शकता. किमान व्याज दर १०.२५% आहे जो रु. १० लाखपर्यंतच्या कर्जासाठी लागू आहे. आणि कोणत्याही तारणाची आवश्यकता नाही. १० लाखांपेक्षा जास्त कर्जासाठी ०.२५% सवलत दिली जाते आणि कोणतेही प्रक्रिया शुल्क नाही.
कर्ज अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे:
अर्जदाराच्या २ पासपोर्ट-आकाराच्या फोटोंसह रीतसर भरलेला अर्ज
ओळखीचा पुरावा – ड्रायव्हिंग लायसन्स, व्होटर आयडी कार्ड, पॅन कार्ड, पासपोर्ट, आधार कार्ड इ.
पत्त्याचा पुरावा: पासपोर्ट, युटिलिटी बिले, आधार कार्ड, मतदार ओळखपत्र
उत्पन्नाचा पुरावा: मागील 6 महिन्यांचे बँक स्टेटमेंट, सॅलरी स्लिप्स, बँक स्टेटमेंट
व्यवसाय निगमन प्रमाणपत्र
सावकाराला आवश्यक असलेले इतर कोणतेही दस्तऐवज.
